د افغانستان لومړنی فضانورد عبدالاحد مومند وپیژنئ

عبدالاحد مومند هغه څوک دی چې په تاریخ کې د افغانستان لومړنی او تر اوسه یوازینی فضانورد دی

 پیدایښت او زده کړې: مومند په ۱ جنوري ۱۹۵۹ کې د غزني ولایت په سرده‌بند ولسوالۍ کې زېږېدلی دی. هغه د کابل پولي‌تخنیک پوهنتون او د هوایي ځواک په اکادیمۍ کې زده کړې ترسره کړې . پوځي او فضايي روزنه: هغه د افغان هوایي ځواک د خلبان په توګه، بیا وروسته د شوروي اتحاد پلان په چوکاټ کې د دې تر ټولو مشهوره فضايي برنامې «انټرکاسموس» له لارې وټاکل شو. مومند د روسیې د هوايي ځواک په اکاډیمۍ کې روزنې ترلاسه کړې . 

فضايي ماموریت: په ۲۹ اګست ۱۹۸۸ کې، هغه د Soyuz TM‑6 پرواز په ماموریت کې د ولسمشر ولادیمیر لیاخوف او والري پلیاکوف په ګډه، د میر فضايي سټیشن ته لاړ. هلته نزدې ۹ ورځې تېرې کړې (۸ ورځې، ۲۰ ساعته، ۲۶ دقیقې) او بیلابیلو علمي تجربو کې یې برخه واخیسته . 

تاریخي لاسته راوړنې:

 لومړی افغان او څلورم مسلمان چې فضا ته سفر وکړ . هغه لومړی کس و چې قرآن کريم یې فضا ته بوتلاوه او هلته یې تلاوت وکړ . کله چې هغه له فضا څخه خپلې مور سره تلیفوني خبرې وکړې، پښتو د فضایي ماموریت په تاریخ کې څلورمه ژبه شوه چې په رسمي توګه پکې خبرې شوې وې .

 بیا راتګ او ژوند: 

د ماموریت وروسته مومند ته د افغانستان او شوروي اتحاد د اتل عنوانونه ورکړل شول. وروسته له افغانستان څخه بهر ژوند پیل کړ، په ۱۹۹۲ کې جرمني ته مهاجرت وکړ او په ۲۰۰۳ کې یې جرمني تابعیت ترلاسه کړ. 

 پیغام او میراث:

 مومند د افغان ملي ویاړ په توګه پاتې دی. هغه د خپل فضایي سفر په اړه وايي چې د ځمکې لیدنه له فضا نه “لکه یوه نایابه جواهر” وه، چې له کومې حدود پرته د انسان په ګډ کور کې ژوند کوو . که غواړې ډېر معلومات ولولی نو زموږ ویپاڼه تعقیب مړئ.